Ngày 1/10/1992, Đề án “Thành l ập t ờ Tu ần báo c ủa ngành LĐ-TB&XH” đã chính thức được hoàn thiện
Anh Lê Văn Minh ngay thức thì trình Đề án của tôi lên Bộ Trưởng Trần Đình Hoan. Ông đề nghị tôi diễn tả thật chi tiết, tỉ mỉ về tính khả thi của Đề án. Vi ệc ta làm chính sách ch ậm không ph ải vì quá nghèo.
L ớp cán b ộ phóng viên hi ện nay c ủa báo đa ph ần r ất tr ẻ và ch ư a bi ết nhi ều v ề l ịch s ử ra đ ời c ủa t ờ báo.
Là ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa báo, ông có th ể cho bi ết Báo LĐ&XH đã ra đ ời trong b ối c ảnh nh ư th ế nào? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: trước nhất có thể nói, Bộ LĐ-TB&XH là một Bộ lớn của Chính phủ, có trọng trách rất nặng nề, đặc biệt là trong hoàn cảnh của một giang san vừa qua những năm tháng triền miên của chiến tranh.
B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan ký Quy ết đ ịnh Thành l ập "Qu ỹ Đ ền ơ n đáp nghĩa" ngày 31/8/1993.
Trong bối cảnh như nêu trên, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã đau đáu ấp ôm sự cấp thiết phải ra đời một tờ báo của ngành để làm mướn cụ tuyên truyền đường lối, chủ trương, hoạch định chính sách và hấp thu phản hồi từ thực tiễn cuộc sống để chính sách được hoạch định càng ngày càng thêm hoàn thiện.
Vì lẽ đó, Báo Lao động & từng lớp đã có một ngày sinh hết sức có ý nghĩa. Như chúng ta đã biết, Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam là Đại hội đánh dấu bước ngoặt lịch sử - Đại hội khởi đầu của sự nghiệp đổi mới tổ quốc. Hai là: Phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất bản một tờ báo mới.
Đích thân ông đã khuyến khích, động viên một số cán bộ trong cơ quan xây dựng Đề án thành lập tờ báo của ngành.
Và ông đã tuyên bố rộng rãi với anh em làm thuê tác báo chí trong ngành với tinh thần: Nếu ai trình Đề án thành lập tờ Tuần báo của ngành LĐ-TB&XH được Bộ duyệt y thì sẽ giao làm Tổng biên tập. Vấn đề thứ 2 là xin cấp Giấy phép hoạt động. Thời kỳ này tôi đang là Phóng viên Báo Quân đội quần chúng. Đến ngày 21/6/1993 – đúng ngày Báo chí cách mạng Việt Nam – Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã triệu tập họp với BBT và một số cán bộ then chốt, chính thức giao nhiệm vụ xuất bản tờ Tuần báo của Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội.
Bởi khi đó tôi mới được tăng cường cho Miền Nam, lại đã được cấp đất và nhập hộ khẩu vào TP.
Và chung cuộc mọi việc đã được khai thông. Trước tiên về nhân sự. Nói về sự ra đời của Báo LĐ&XH, điều trước nhất phải nhắc tới đó là Bộ Trưởng Trần Đình Hoan – người đã có ý tưởng và là vong linh dẫn dắt sự ra đời của một tờ báo ngành trong thời kỳ đổi mới.
Ban biên tập trước tiên của Báo có Anh hùng Trịnh Tố Tâm, anh Kim Quốc Hoa và tôi đều xuất thân từ quân ngũ.
Đó là 2 người đã góp nhiều công sức cùng tôi trong buổi sơ khai… Đặc biệt, người có công lao nhiều nhất- với vai trò là cố vấn- đã tương trợ đắc lực cho tôi từ việc soạn thảo Đề án cho tới việc tiến hành các thủ tục pháp lý để nhanh chóng có được giấy phép xuất bản tờ báo, đó là ông Nguyễn Thắng – Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ Văn hóa - thông báo.
V: 20 năm trôi qua, nhi ều th ế h ệ làm báo đã tr ưởng thành t ừ báo LĐ&XH, đã v ề h ư u ho ặc chuy ển công tác. Ông là một vị lãnh đạo trưởng thành từ rất trẻ nên có một tầm nhìn hết sức hào phóng và đặc biệt có niềm tin vào lớp cán bộ trẻ.
Việc Tổng biên tập Báo QĐND không thể “vui vẻ” cho tôi chuyển ngành hoàn toàn có lý. Ông Nguyễn Thắng vốn là người thầy dìu dắt tôi ở báo Quân đội nhân dân.
Và cuối cùng, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan lại phải thân hành đến gặp lãnh đạo Tổng cục Chính trị - Thủ trưởng Tổng cục lúc đó là Thượng tướng Lê Khả Phiêu – để xin cho tôi được chuyển ngành về Bộ LĐ-TB&XH… chẳng thể nói hết một khối lượng công việc chồng chất và gay cấn trong cái khoảng thời kì ngắn ngủi mấy tháng trời của thời kỳ ấy.
Ở Trung ương Đoàn anh Trịnh Tố Tâm vốn đảm trách khối Tư tưởng – Báo chí và là một người lẫy lừng tên tuổi. Trong cuộc trò chuyện tại nhà riêng của anh Lê Văn Minh – Tổng biên tập tập san LĐ&XH (sau này cũng có thời gian 5 năm làm Tổng Biên tập Báo cần lao & từng lớp) – anh Minh đã truyền đạt với tôi tất thảy tinh thần, ý tưởng, mong muốn của Bộ trưởng Trần Đình Hoan về việc ôm ấp ra đời tờ Tuần báo.
Về việc này, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã phải trực tiếp “giải mã” với đồng Trưởng ban Tư tưởng – văn hóa Trung ương là Hà Đăng và Thái Ninh, Bộ trưởng Bộ VH – TT Trần Hoàn và Bộ trưởng – Trưởng Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ Phan Ngọc Tường. Chỉ nội việc chăm lo chính sách thời hậu chiến, tôi vẫn còn nhớ như in có lần ông đã dốc bầu nhiệt huyết với chúng tôi rằng: “Trong l ịch s ử c ủa đ ất n ước, sau m ỗi cu ộc chi ến tranh, tổ tiên ta không bao gi ờ làm ch ậm nh ư th ế này.
Lãnh đạo Bộ đã quyết định điều động tôi, Phó Tổng biên tập cáng đáng Cơ quan đại diện Miền Nam tại TP. Hồ Chí Minh chuyển về Hà Nội để bổ nhiệm chức danh Tổng biên tập thay Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm. Vốn là phóng viên quân sự, tôi được cắt cử chuyên trách lĩnh vực chính sách hậu phương quân đội – tức thị mảng chính sách thời hậu chiến.
Đề án tôi trình lên Bộ trưởng đã được ông chỉ đạo vụ Tổ chức – cán bộ triển khai lấy quan điểm và tiến hành các phương án chuẩn bị cho sự ra đời của tờ Tuần báo.
Đúng ngày 21/6/1993, B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan chính th ức giao nhi ệm v ụ cho Ban Biên t ập Báo Lđ&XH chu ẩn b ị xu ất b ản S ố đ ầu tiên Trở lại việc nguồn gốc ra đời tờ báo của ngành LĐ-TB&XH
Lúc đó Bộ mới chỉ có một tờ Tạp chí chuyên sâu về công tác nghiên cứu nên chẳng thể phổ quát được sâu rộng các mặt công tác của ngành. Hồ Chí Minh đợi chờ. TBT báo Tuổi trẻ Thủ Đô. Sau khi nước nhà hợp nhất, Bộ Thương binh – từng lớp đã ra đời do Thượng tướng Song Hào – Bí thư Trung ương Đảng làm bộ làm tịch trưởng.
Năm 1989 – sau Đại hội VI – Thứ trưởng Trần Đình Hoan được trao trọng trách vờ vĩnh trưởng Bộ LĐ-TB&XH – khi ấy ông vừa tròn 50 tuổi – tuy chưa phải là Ủy viên Trung ương (Tại Đại hội VII năm 1991 ông mới được bầu vào BCH Trung ương Đảng).
M ột là: Phải trình được phương án nhân sự được Bộ thông qua. Thu Hằng (thực hành). Năm 1992 tôi từ TP. + Xin c ảm ơ n nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên đã dành cho chúng tôi cu ộc trò chuy ện thú v ị này.
Hồ Chí Minh và ngày 23/8 được chở tàu bay ra Hà Nội. Đó là vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 1993, mọi tiến trình chuẩn bị cho sự ra đời của Báo đã hoàn thành. Thời kỳ ấy, tổ quốc cực kỳ khó khăn, có nhiều vấn đề khôn cùng cần kíp, đơn cử như sự đòi hỏi phải cách tân chế độ lương sau thất bại của cuộc canh tân Giá – Lương – Tiền năm 1985; Hay những vấn đề rất hệ trọng của quốc gia như chính sách đối với thương binh – liệt sĩ, người có công với cách mệnh… trong thời hậu chiến.
Khó có thể diễn tả hết được niềm hạnh phúc của chúng tôi, những người trực tiếp thực hiện Đề án và cả những người đã khôn cùng máu nóng vun đắp cho sự ra đời của tờ báo. Trong thời kỳ thiết kế Đề án và chuẩn bị xuất bản tờ báo, từ Sài Gòn ra Hà Nội, tôi đã ăn ngủ và làm việc suốt nhiều đêm ngày tại nhà riêng của anh Kim Quốc Hoa.
Với lĩnh vực được phân công tôi đã hiệp tác chặt chịa với tờ tùng san Lao động & tầng lớp (Tờ tùng san lý luận của Bộ). Hồ Chí Minh để ông nghe tôi miêu tả kỹ thêm về Đề án. Về quá trình này, tôi chỉ xin đề cập đến 2 vấn đề “cốt tử” ban đầu. Cũng khoảng thời gian từ tháng 2 – 5/1993 là khoảng thời kì tôi – dưới danh tức thị Thư ký riêng của đồng chí Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm – đi lại như con thoi giữa HN và TP.
Thời kỳ này, sau sự kiện Đông Âu sụp đổ, Ban Bí thư đã ban hành một chỉ thị mới “V ề tăng c ường công tác lãnh đ ạo, qu ản lý báo chí” nên việc xin phép xuất bản một tờ báo mới đòi hỏi hết sức phải dày công. Sau khi thuyết phục được anh Tâm, chúng tôi tức thì trình Phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan.
Vào một ngày trung tuần tháng 10 năm 1992, sau những ngày hồi hộp đợi chờ sự phản hồi, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức xếp lịch để nghe tôi thuyết trình về Đề án.
Với trọng trách này, vị Bộ trưởng đầy máu nóng phải đối đầu với hàng loạt thách thức của buổi giao thời: Sự chuyển đổi chính sách từ cơ chế cũ sang cơ chế mới. Lần đầu tiên được tiếp chuyện, ông đã gieo ngay vào lòng tôi một niềm tin vững chãi. Hai đồng chí cán bộ của Vụ Tổ chức – cán bộ là anh Nguyễn Hữu Đường và anh Nguyễn Văn Được được Bộ trưởng cắt cử chuyên trách thúc đẩy công việc này… Sau buổi làm việc ấy, vào một ngày đầu tháng 11 năm 1992, trong một chuyến công tác ở phía Nam, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã cho Thư ký là anh Bình mời tôi đến Văn phòng 2 của Bộ tại TP.
Với ý chí quyết tâm, sự say mê và thèm khát chinh phục lĩnh vực mới, trong tôi lúc đó chứa chan niềm tin.
Tỉ dụ như Chương trình canh tân lương – tiền công; Nghị quyết 120 về giải quyết việc làm khi chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường; Nghị định 176 về giải quyết cần lao trong doanh nghiệp quốc doanh; Bộ Luật cần lao trước hết của nước CHXHCN Việt Nam; Pháp lệnh Người có công; Pháp lệnh gùi danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; chính sách trông nom thương binh và gia đình liệt sĩ… Đó là những dấu ấn quan yếu trong công tác quản lý quốc gia của ngành LĐ-TB&XH ở thời kỳ đổi mới.
Tờ Lao động & từng lớp ra đời là sự kiện rất có ý nghĩa, đánh dấu sự hiện diện của một khuân mặt mới trong đội hình báo chí nước nhà, đồng thời là Cơ quan ngôn luận hữu hiệu của Bộ, Ngành Lao động – Thương binh và từng lớp… + PV: Có m ột chi ti ết mà các “công dân” c ủa Báo Lao đ ộng & Xã h ội và không ít ng ười th ực s ự quan tâm đã băn khoăn nh ư ng không ph ải ai cũng tìm ra câu tr ả l ời xác đáng.
Hiểu rõ khả năng và máu nóng của tôi, chính anh Lê Văn Minh đã khích lệ, cổ vũ tôi xây dựng “Đ ề án thành l ập t ờ Tu ần báo” của ngành LĐ-TB&XH.
Sáng kiến này tức thì nhận được sự ủng hộ của Lãnh đạo Bộ. Anh Kim Quốc Hoa và tôi ngay tức thì tới gặp anh Trịnh Tố Tâm trước ngày anh nhận quyết định để thuyết phục anh Tâm đảm đương kiêm nhiệm trọng trách này.
Ở môi trường này, tôi đã được tắm mình trong bầu không khí đổi mới của đời sống báo chí ở một thị thành năng động trong thời kỳ đầu thập kỷ 1990.
Sau đúng 3 năm tờ báo ra đời và phát triển, năm 1996 anh Trịnh Tố Tâm được bầu làm Bí thư Đảng ủy khối kinh tế Trung ương nên thôi việc kiêm nhiệm TBT của Báo LĐ&XH.
Tôi bồn chồn trở về TP. Vào thời kỳ chuyển đổi cơ chế, Bộ cần lao đã được thống nhất với Bộ Thương binh và tầng lớp thành Bộ LĐ-TB&XH. Còn Nguyễn Ngọc Hiếu vốn là giảng sư dạy văn của Trường Đại học Cần Thơ nhưng có năng lực về kinh doanh báo chí, người lâu nay đã thẳng tính hợp tác chặt đẹp với tôi (khi thành lập tờ báo đã được bổ nhiệm làm Phó Trưởng Cơ quan đại diện miền Nam)
Lãnh đạo Bộ yêu cầu phải chọn được một người có đủ uy tín để đảm trách vai trò là Tổng biên tập – Thời ấy, để đảm đang vai trò Tổng biên tập thì tôi lúc đó còn quá trẻ (35 tuổi), lại chưa có đầy đủ tri thức chuyên ngành nên được chỉ định làm Phó TBT, có nhiệm vụ thực thi Đề án.
Đầu năm 1990, tôi chính thức được Tổng Biên tập Báo QĐND điều động vào thường trú tại Cơ quan đại diện phía Nam của Báo Quân đội tại TP.
Nhưng rất may – có thể nói là rất may mắn – đúng ngày 1/1/1993, Anh hùng Trịnh Tố Tâm (bí thơ Trung ương Đoàn) được Chính phủ điều động về làm Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH.
Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên – nguyên T ổng biên t ập Báo Lao đ ộng & Xã h ội (hi ện là T ổng biên t ập báo Nhà báo & Công lu ận) T Ừ M ỘT S Ứ M ỆNH L ỊCH S Ử + P.
Đã có nhiều phương án được đệ trình. Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chấp thuận một cách đầy thuyết phục. Đúng ngày 25/8/1993, chỉ sau một thời gian ngắn khẩn trương tổ chức vận hành, số báo trước tiên chính thức đã ra đời và được phát hành rộng rãi trên toàn quốc. Và cuối năm 1992, tại Hội nghị khai triển nhiệm vụ năm 1993 của ngành LĐ-TB&XH, một nội dung mới được chính thức đưa vào Nghị quyết: Năm 1993 xuất bản tờ Tuần báo của ngành! Đ ẾN VI ỆC CH ỌN NGÀY KHAI SINH C ỦA T Ờ BÁO + P.
Đó là vì sao nh ững ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa t ờ báo l ại ch ọn ngày 25/8 là ngày khai sinh? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Sau đúng 20 năm, đây là lần trước tiên tôi chính thức hé lộ và công bố câu chuyện hậu đài của cái ngày ý nghĩa này.
BBT gồm 4 người: TBT Trịnh Tố Tâm; Phó TBT đảm nhiệm Cơ quan đại diện phía Nam Nguyễn Ngọc Niên; Phó TBT phụ trách tài chính Lê Văn Minh; Phó TBT cáng đáng tòa soạn Hà Nội Kim Quốc Hoa… Trong quá trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ báo, lại một tình huống mới xuất hiện, đó là việc Đơn xin chuyển ngành của tôi đã không được Tổng biên tập Báo QĐND chấp nhận. Khi Bộ Văn hóa và thông báo sáp nhập ông làm Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ VH-TT.
Sau này ông chuyển ngành và làm trợ lý cho Bộ trưởng Thông tin Trần Hoàn. HCM để giải quyết mọi thủ tục như xin cấp giấy phép, thành lập BBT tạm bợ, phương án tài chính, trụ sở, rồi thành lập các cơ quan đại diện… Ngày 7/6/1993, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức ký Quyết định thành lập Báo Lao động & tầng lớp. Cũng cần phải nói rõ thêm, trong quá trình hoàn thiện Đề án và chuẩn bị ra đời tờ báo, có 2 người tôi không thể không nhắc đến đó là anh Kim Quốc Hoa và Nguyễn Ngọc Hiếu đã luôn kề vai sát cánh cùng tôi.
Hồ Chí Minh… Khi “ngựa đã thắng cương”, không còn cách nào khác là anh Trịnh Tố Tâm phải “cầu cứu” Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp và Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh – Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND. Sau khi chuyên chú lắng tai và chất vấn tôi từng điểm, cuối buổi làm việc Bộ trưởng kết luận ngay: Cậu hãy cùng với anh em Vụ Tổ chức cán bộ hết sức khẩn trương hoàn thiện Đề án để kiên tâm trong năm 1993 phải xuất bản được tờ Tuần báo của ngành! Ngay sau đó tôi đã gửi Đề án và thông báo kết luận của Bộ trưởng Trần Đình Hoan tới thầy Hà Minh Đức (Chủ nhiệm Khoa Báo chí của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) và được thầy Hà Minh Đức khôn xiết cổ vũ, khen.
Sự hợp tác của tôi với Tạp chí LĐ&XH ngày càng gắn bó hơn. Bộ trưởng Trần Đình Hoan vốn là một nhà khoa học.
Nhưng tất cả những gian truân, khó nhọc ấy đã tan biến hết chỉ sau 2 tháng được lãnh đạo Bộ chính thức giao nhiệm vụ. Ngày 24/8, Báo chính thức làm Lễ ra mắt tại Thủ đô Hà Nội và đúng ngày khai sinh 25/8, Báo làm Lễ ra mắt rất trọng thị tại Dinh hợp nhất, TP. Chúng ta ph ải coi chính sách đ ối v ới ng ười có công nh ư m ột món n ợ, mà n ợ thì ph ải tr ả, l ờ đi thì l ịch s ử không bao gi ờ cho phép”… Với những trằn trọc như thế, từ việc nghiên cứu lý luận đến đúc kết thực tại – trong những năm đầu của thời kỳ đổi mới –với trọng trách là Tư lệnh của ngành, hàng loạt chính sách mới đã ra đời và mau chóng đi vào cuộc sống.
Giờ là lúc phải chọn cho Báo một thời khắc đẹp để làm ngày chào đời. Hồ Chí Minh. (Khi thành lập tờ báo anh Kim Quốc Hoa được bổ nhậm làm Phó TBT gánh vác Tòa soạn tại Hà Nội). Để lưu giữ một kỷ niệm đẹp đẽ và hào hùng, tôi đã trình phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan và Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm cho phép ch ọn ngày 25/8 – ngày sinh c ủa Đ ại t ướng Võ Nguyên Giáp – Người anh cả của Quân đội quần chúng Việt Nam, làm ngày thành l ập.
V: S ự kh ởi đ ầu cũng th ật kỳ công và đ ầy tâm huy ết.
Anh Kim Quốc Hoa lúc đó là Q. Hồ Chí Minh về Hà Nội ăn Tết. Nhận được lịch báo của anh Lê Văn Minh, tôi tức thì bay ra Hà Nội. Xin ông vui lòng cho bi ết c ụ th ể h ơ n v ề quá trình bi ến Đ ề án thành hi ện th ực? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Để ra đời được một tờ báo mới, quả thật phải giải quyết cả một “núi công việc” không hề đơn giản.
HCM. Trước đó, đêm 21/8/1993, số báo trước tiên đã được in ấn xong xuôi tại TP. Do đã nghiên cứu rất kỹ về chức năng, nhiệm vụ của Bộ LĐ-TB&XH cũng như đời sống báo chí thời kỳ đó nên ắt những câu hỏi đặt ra hầu như tôi đều “ghi được điểm” trước Bộ trưởng.
Với chức năng quản lý Nhà nước về các lĩnh vực: Lao động – việc làm, tiền công – tiền lương, chính sách tầng lớp thời hậu chiến… vì thế Lao động và từng lớp đã thực sự trở nên “hai đ ại v ấn đ ề” xung yếu của quốc gia ngày nay cũng như lâu dài. Sau cái Tết năm 1992, từ Hà Nội trở lại Sài Gòn, tôi đã dành tuốt tâm sức cho việc nghiên cứu, thực hiện và soạn thảo Đề án xuất bản tờ Tuần báo này.
Ý tưởng xuất bản 1 tờ Tuần báo của ông đã được phổ biến, truyền đạt trong lãnh đạo và toàn cơ quan Bộ.
No comments:
Post a Comment