Friday, August 2, 2013

Để mới nhất bảo tồn không chỉ là nơi giải trí

Đó là lý do khiến bảo tàng Dân tộc học và bảo tồn nữ giới Việt Nam (Hà Nội) cùng bảo tồn Chứng tích chiến tranh (TP.HCM) được trang web về du lịch uy tín nhất thế giới bình chọn là những bảo tồn quyến rũ nhất châu Á.

“Không có bảo tàng nào không có lợi thế của mình, vấn đề là làm sao phát hiện và phát huy nó. Làm bảo tồn phải đau đáu, trằn trọc lắm chứ không thì cứ bày ra mấy hiện vật để đó thì làm sao hút khách được” - Giám đốc bảo tồn Dân tộc học Võ Quang Trọng mở đầu cuộc nói chuyện như thế.

Thổi hồn vào hiện vật

Sinh sau đẻ muộn lại không có được lợi thế về vị trí như nhiều bảo tàng khác ở Hà Nội nhưngbảo tồn Dân tộc họcđã hai lần được trang web TripAdvisor vinh danh. Theo ông Trọng, thành công này có được là nhờ bảo tàng đã biết thổi hồn vào những hiện vật tĩnh. Khi mới nhận nhiệm vụ, ông cũng đã tổ chức các chương trình, trò chơi dân gian theo chuyên đề, tuy nhiên khách đến rất ít, thưa thớt chưa đầy 10 người. Để tìm hiểu nguyên nhân, ông đã hỏi chuyện rất nhiều du khách, từ đó rút ra phải tìm cách đưa được các chủ thể văn hóa tham gia vào các hoạt động của bảo tàng. Thêm vào đó, thời kì mở các chuyên đề cũng được tính lại, bỏ luôn việc thu phí khi vào xem. “Rất bất ngờ, từ khi chúng tôi chuyển lịch các chuyên đề vào thứ Bảy và Chủ nhật, đổi thay cách thức trình bày… thì khách đông hơn hẳn. Cứ cuối tuần là khách lại đổ về” - ông Trọng chia sẻ.

Học trò tham quan trong một chuyên đề của bảo tồn Dân tộc học (Hà Nội). Ảnh: HỒ VIẾT THỊNH

Chủ thể văn hóa mà ông Trọng đề cập ở đây là việc đưa những nghệ quần chúng gian, những người dân từ chính cộng đồng của họ vào bảo tàng. Có lần bảo tồn đã đón một nhóm thợ từ cộng đồng xuống để họ tự xây nhà của dân tộc mình trong bảo tồn. Những phường múa rối nước cũng được bảo tàng cho xe đón về trình diễn theo chuyên đề cố định. “Chúng tôi mất nửa tỉ một năm để nuôi các phường múa rối. Một số trò chơi dân gian cũng được chúng tôi đưa vào. Các nghệ nhân thực hiện việc làm những đồ chơi ấy trước mặt khách tham quan, giao lưu với khách và hướng dẫn họ làm những công việc ấy” - ông Trọng nói.

Nắm này của bảo tồn Dân tộc học đã phát huy hiệu quả: Số khách tăng lên. Đến giờ ông Trọng đã tự hào gọi bảo tàng này là “bảo tồn đa dạng và sinh động của các loại hình văn hóa phi vật thể”. Tôn trọng cá tính sáng tạo từ chính nhân công của mình, tuy nhiên theo ông Trọng thì “Đừng bao giờ tự khoe mình có thể làm được mọi việc”. Với nhận thức đó, bảo tàng Dân tộc học luôn có sự chỉ dẫn của các chuyên gia nước ngoài, tổ chức nghiên cứu, bổ sung thêm tri thức cho các hiện vật, nhờ thế mà không tạo sự nhàm chán cho khách tham quan.

Đa dạng các chuyên đề

Cũng giống như bảo tồn Dân tộc học, việc tổ chức các chuyên đề cũng là một trong những yếu tố quan yếu giúpbảo tàng đàn bà Việt Namđược TripAdvisor bình chọn là “một trong những điểm tham quan quyến rũ nhất Việt Nam”.

San sẻ thành công của mình, bà Nguyễn Thị Bích Vân, Giám đốc bảo tồn, cho biết bằng việc đổi thay cách trưng bày, tăng cường chuyên đề cũng như công tác giới thiệu, tuyên truyền, chỉ riêng trong ba tháng đầu năm 2013, lượng vé tham quan của bảo tồn bán ra đạt 150.000 lượt, bằng cả năm 2012. “Trước đây, bảo tàng đàn bà Việt Nam chỉ có lượng khách rất khiêm tốn, 50-70 khách/ngày. Từ đó, tất tật ban lãnh đạo bảo tàng đã quyết định “bắt đầu thảy lại từ đầu với những chiến lược hoàn toàn mới”, mà việc trước tiên là thay đổi diện mạo bấy lâu”.

Việc đổi mới được bảo tàng thực hiện bằng cách gửi cán bộ đi đào tạo thêm ở nước ngoài, sau đó là đổi mới hệ thống trưng bày với yêu cầu bắt mắt và đương đại nhất có thể. Cụ thể, chỉ riêng chuyên đề về gian trưng bày tín ngưỡng thờ Mẫu “được đầu tư và phát triển trong hai năm rưỡi”.

Ngoài hệ thống trưng bày bộc trực, bảo tồn còn phối hợp với các tổ chức tầng lớp, tổ chức phi chính phủ và quốc tế… tổ chức trưng bày các chuyên đề đề đạt cuộc sống hiện đại, thể hiện tiếng nói của cộng đồng, đặc biệt là những nhóm nữ giới trong xã hội như trưng bày ảnh về thân phận, mạng của những Phụ nữ có cảnh đời trái ngang, thiệt thòi, những Phụ nữ bán hàng rong hoặc sống tại các khu ổ chuột…

Phục vụ tận tình

Theo giám đốc bảo tàng Dân tộc học, để duy trì các chuyên đề thường xuyên như thế, bảo tồn cũng phải tự chi một số tiền không nhỏ nhưng vẫn theo phương thức “lấy nó nuôi nó”. Tuy nhiên, bảo tàng vẫn phải đảm bảo mục tiêu phi lợi nhuận, nếu không sẽ đi chệch mục đích. Bằng cách này, bảo tàng đã cân đối được các hoạt động và nâng cao chất lượng các chuyên đề.

Cùng với việc đổi mới hoạt động trưng bày, giới thiệu… thì thái độ đối với khách tham quan cũng được chú trọng. Giả dụ bảo tồn Phụ nữ Việt Nam đề cao tiêu chí: “Dù chỉ một người khách lẻ đến bảo tồn cũng được phục vụ chu đáo, tận tình” thì bảo tàng Dân tộc học lại phục vụ khách với tiêu chí: “An toàn, hiểu biết, Tôn trọng khách”.

“Trước đây ở bảo tồn vẫn có hiện tượng ăn trộm. Sau này tôi lập ra một số tổ phản ứng nhanh, mỗi tổ ba người liền có mặt ở chỗ đông người, để ý quan sát, thấy đối tượng khả nghi là ập vào khống chế ngay. Thành thử mà tình trạng này đã giảm đi rất nhiều, du khách yên tâm hơn khi vào bảo tàng” - ông Trọng cho biết.

Theo bình chọn của trang web du lịch nổi tiếng thế giới TripAdvisor.Com (Mỹ) về top 25 bảo tàng quyến rũ nhất châu Á dựa trên đánh giá của du khách thì ba bảo tồn của Việt Nam là bảo tàng Chứng tích chiến tranh (TP.HCM), bảo tồn Dân tộc học Việt Nam và bảo tồn Phụ nữ Việt Nam (Hà Nội) lần lượt xếp ở vị trí thứ năm, sáu và 11.

Đứng đầu danh sách là bảo tồn lăng tẩm Tần Thủy Hoàng, kế đến là bảo tàng Tử Cấm Thành (Trung Quốc). Bảo tồn Tội ác diệt chủng Tuol Sleng (Campuchia) xếp thứ ba và bảo tồn tưởng vọng hòa bình Hiroshima (Nhật) xếp thứ tư.

VIẾT THỊNH


No comments:

Post a Comment