"Gác Trịnh" lung linh nắng tốt thủy tinh vàng...

Tôi là người luôn ái mộ cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và bao năm luôn mê man với các ca khúc nhạc Trịnh, nghe nói vậy thì sướng quá rồi. Thật may mắn vì chúng tôi lại cùng đi với nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo, người nhạc sĩ bao năm nặng lòng với Huế và có nhiều kỷ niệm gắn bó với cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Thế là anh hào hứng đưa chúng tôi đến thăm "Gác Trịnh" tức tốc. Cùng đi với chúng tôi có nhà thơ trẻ Vũ Thiên Kiều đến từ Kiên Giang và một thi sĩ trẻ đến từ Ninh Thuận. Chúng tôi nao nức cùng nhau đi đến con phố có hai hàng long não cổ thụ tỏa rợp bóng mát với tán lá xanh mỡ, ấy là con phố mang tên Nguyễn Trường Tộ của tỉnh thành Huế và dừng lại ở căn nhà 11/3 ở địa chỉ 203/19. Tôi thực sự xúc động bởi khi quan sát căn "Gác Trịnh" nằm ở tầng hai vẫn như còn đủ đầy cái dáng dấp của một thuở nghèo nàn gắn với người nghệ sĩ tài hoa khi xưa mà những tình ca bất hủ của ông luôn làm si mê lòng người. Hiện giờ "Gác Trịnh" đã trở thành nơi lưu giữ một vài kỷ vật và là một không gian văn hóa nho nhỏ để trưng bày một số bức tranh, ảnh kỷ niệm về ông và là nơi gặp gỡ của các văn nghệ sĩ và bạn bè yêu mến và luôn mến mộ nhạc Trịnh. Chúng tôi cùng những người bạn thơ lặng lẽ quan sát và cùng nhau chụp một đôi bức hình lưu niệm tại nơi đây. Bên tai tôi đột nhiên hiện về những nhạc điệu âm nhạc trữ tình đầy triết lý về cuộc thế và như đâu đây vẫn còn lãng đãng khói sương của "Một cõi đi về": Bao lăm năm rồi còn mãi ra đi Đi đâu vòng quanh cho đời mỏi mệt Trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt Rọi suốt trăm năm một cõi đi về Vẫn còn nguyên chiếc ghế gỗ mun cũ kỹ, chiếc ghế gắn liền những kỷ niệm của Trịnh Công Sơn với những người bạn là họa sĩ Bửu Chỉ và Đình Cường mà họ từng ngồi vẽ tranh chung. Bên cạnh là chiếc đàn ghi ta, hình ảnh của người nghệ sĩ lang thang. Không gian "Gác Trịnh", nơi mà trước kia người nhạc sĩ đa tình Trịnh Công Sơn thường ngồi uống cà phê hay ngồi nhấm nháp từng li rượu cùng bạn bè và thả tầm mắt để ngóng chờ xuống con đường bốn mùa đầy mưa nắng: Gọi nắng Cho cơn mưa chiều Nhiều hoa nắng bay Nắng qua mắt buồn Lòng hoa bướm say…" (Hạ Trắng) Trong các ca khúc của ông, ta vẫn thấy mơ hồ hiện lên hình ảnh một tà áo dài trắng thiếu nữ tự thuở xa xưa với "Đóa hoả hồng cài lên tóc mây" hàng ngày đi học về qua cầu Phủ Cam và nỗi đợi của chàng nhạc sĩ thời trẻ trai vẫn còn khẩn thiết cho đến khi "Trời ươm nắng cho mây hồng" chăng? Tác giả bài viết (thứ ba từ phải qua) và các bạn văn tại "Gác Trịnh". Ngồi nơi "Gác Trịnh" để nhìn xuống đường thật thú vị. Dẫu dòng người có ton tả ngược xuôi hay lặng lẽ qua lại ở bên dưới thì nhịp sống nơi đây vẫn lãng mạn bởi con đường in đầy bóng lá và màu xanh nuột của loài cây Long Não vẫn ánh lên những đốm nắng. Trong cõi dịu dàng và trầm tư ấy, chắc hẳn là nơi khơi nguồn để Trịnh Công Sơn viết nên nhiều ca khúc để đời về tình yêu và cuộc sống, về cõi người trầm luân với cả niềm hạnh phúc lẫn khổ cực: Một đêm bước chân về gác nhỏ Chợt nhớ đóa hoa tường vi… (Đêm thấy ta là thác đổ) Tình ái quê hương sơn hà trong nhiều ca khúc của ông luôn gắn liền từ nơi đây. Dù có thế nào, nơi đây cũng luôn ngời lên thứ ánh sáng tuyệt diệu: Lung linh nắng thủy tinh vàng Chợt buồn, hồn dâng mênh mang Chiều đã đi vào vườn mắt ai? (Nắng thủy tinh) Huế là nơi sông nước hữu tình đầy sự ngọt, sâu lắng mà ông thường đi về sau những ngày tháng "Ở trọ" nơi đô thị phương Nam. Ông là người nghệ sĩ nghèo nhưng có tâm hồn khôn cùng rộng mở và bao dong. Chúng ta chẳng thể quên những ca từ hết sức độc đáo và những giai điệu với vẻ đẹp lãng đãng mà da diết trong âm nhạc của ông. Những ca từ trong các ca khúc của ông còn mang đậm màu sắc Phật giáo và tâm linh có lẽ cũng được khởi nguồn từ vùng đất Huế khôn thiêng. Ông hay nói về kiếp người, dẫu cho sự sống và cái chết là những điều rất phong phanh: Chết sống có phong thanh như thân cỏ hèn mọc đầy núi non. Ngay cả trong sự lãng mạn và mê đắm giữa cõi thực và cõi mơ, Trịnh Công Sơn cũng luôn phải lang thang và lăn lóc trong cõi người và cõi đời dằng dặc đầy thăng trầm: Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi Để một mai vươn hình hài lớn dậy Ôi cát bụi mệt nhoài… Trong nhiều ca khúc của ông, chúng ta luôn thấy hình ảnh lãng đãng của sông nước, sự kì bí của cỏ cây, sự vô thường của hoa lá. Ngay tại con phố của "Gác Trịnh" hiện ta vẫn mường tưởng đâu đó có thập thò bóng dáng tà áo dài của cô nữ sinh Đồng Khánh trong "Diễm xưa" năm nào với "đường dài tun hút cho mắt thêm sâu" của ông. Trên bước chân em lặng thầm lá đổ Chợt nghe rét buốt Cho mình xót xa… Thơ và nhạc của Trịnh Công Sơn đầy tính triết lý giữa muôn vàn những cặp phạm trù đối nghịch. Ấy là: vui và buồn, thương và tuyệt vọng, sự sống và cái chết, hạnh phúc và thống khổ, gần và xa, nhớ và quên, vơi và đầy, đi và về… như sự xoay vần bốn mùa của vũ trụ: Trong khi ta về lại nhớ ta đi Đi lên non cao đi về biển rộng… (Một cõi đi về) Sự trằn trọc vui buồn, những nốt nhạc muôn đời của cõi người còn là những phút bất ngờ đầy ảo ảnh và huyền diệu nhất của tình: Tình ngỡ đã pha phôi Nhưng tình vẫn còn đầy Người ngỡ đã bóng gió Bỗng về quá thênh thang Ôi áo xưa lồng lộng Đã xô dạt trời chiều Như từng cơn nước rộng Xóa một ngày đìu hiu… Có lẽ ở nơi này, vùng đất cố đô Huế với những lăng tẩm vua chúa và ngôi chùa Thiên Mụ nức danh với bao địa danh xứ Huế đã đi vào trong thơ và thấm đẫm trong từng nhạc điệu nhạc Trịnh: Mưa vẫn bay bay trên tầng tháp cổ Dài theo em mãi khóe mắt xanh rớt Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ Buổi chiều ngồi ngóng những chuyếnmưa qua Ái tình con người và thiên nhiên hòa quyện nhuần nhuyễn trong thơ và nhạc Trịnh Công Sơn với những chất chứa phong thanh, ngay cả khi "Ta mang cho em một đóa quỳnh". Ông đã để cho đêm nở ra và khép lại những đóa đời trắng ngần và thanh khiết dưới ánh trăng: Đêm, này đêm Buồn bã với những môi hôn Trong vườn trăng Vừa khép những đóa mỏng mảnh" (Quỳnh Hương) Hình ảnh những người con gái hay những người đàn bà trong thơ và nhạc Trịnh luôn được ông nâng niu và trân trọng với lòng ái mộ thật đẹp và khôn cùng ám ảnh: Gió sẽ mừng vì tóc em bay Cho mây hờn ngủ quên trên vai Vai em gầy đét nhỏ Như cánh vạc về chốn xa xôi… (Như cánh vạc bay) Và khi mùa về, lời ru tình ngọt vẫn đắm say để người nghệ sĩ "Xin mãi hối hận mà thôi": Thôi ngủ đi em Anh ru em ngủ Tay em kết nụ Ru trọn một đời Ru một đời người (Ru em từng ngón xuân nồng) Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn chết thật đến nay đã được 12 năm, một vòng thời kì khá dài mà ta tưởng như vừa mới hôm nào. Lời nhắn nhủ của người nghệ sĩ tài ba như vẫn còn bàng bạc quanh ta một nét thiền nào đó bên sự linh thiêng của sông Hương núi Ngự: Thế cuộc đó Có bao lâu Mà nhạt... Đó là sự dịu dàng và trầm tư, thanh tú mà lãng mạn của những nhạc điệu nhạc Trịnh mang đậm nét văn hóa Huế. Ông mãi là niềm tự hào của Xứ Huế về nơi nguồn gốc đã sinh ra một con người tài ba. Trịnh Công Sơn - một người con của xứ Huế đa tình và mơ mộng, phiêu du và lãng nhân, một nhà thơ và nhạc sĩ tiếng tăm mà xứ Huế luôn mãi kiêu hãnh. Thăm "Gác Trịnh", nhớ về một con người tài tình để thêm yêu đời, yêu người và để thấy thế cuộc đáng sống hơn: Hãy ru nhau trên những lời gió mới Hãy yêu nhau đi cho gạch đá có tin mừng Hãy kêu tên nhau trên ghềnh dưới bãi Dù mai nơi này người có xa người… (Hãy yêu nhau đi) "Gác Trịnh" hiện thời không chỉ là nơi lưu giữ những hình ảnh và những kỷ vật lưu niệm của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn khi xưa mà nó đã trở nên ngôi nhà yên ấm để gặp gỡ, giao lưu của giới văn nghệ sĩ và những người yêu văn học, thi ca, nhạc họa và những ước mơ, những kỷ niệm gắn liền với tình yêu nhạc Trịnh. ''Gác Trịnh'' luôn gợi nhớ về ngôi nhà của người nghệ sĩ tài giỏi với một thời tuổi xanh và những khát khao ham mê sáng tạo không ngừng...